کربوهیدراتهای کمپلکس (گلیکوکونژگه ها)

کربوهیدراتهای کمپلکس (گلیکوکونژگه ها)

شامل گلیکوپروتئینها و پروتئوگلیکانها هستند.

تفاوت گلیکوپروتئینها و پروتئوگلیکانها

1- مقدار کربوهیدرات    

2- نوع کربوهیدرات

1-مقدار کربوهیدرات:

کربوهیدرات پروتئوگلیکانها بیشتر از گلیکوپروتئینها می باشد و تا 95% از وزن آنها را تشکیل می دهد.

2-نوع کربوهیدرات:

بخش کربوهیدراتی در پروتئوگلیکانها، گلیکوزآمینوگلیکانها است ولی در گلیکوپروتئینها مونوساکاریدهای مختلفی مانند گلوکز ، گالاکتوز، مانوز، فوکوز ، آرابینوز ، گزیلوز، N-استیل گالاکتوز آمین ، N-استیل نورامینیک اسید (سیالیک اسید) وجود دارند.

انواع گلیکوپروتئینها

گلیکوپروتئینها بر اساس نوع پیوند بین زنجیره پلی پپتیدی و زنجیره کربوهیدراتی به دو دسته اصلی تقسیم میشوند.

1-گلیکوپروتئین های O-گلیکوزیدی:

کمپلکس هایی که دارای پیوند سرین یا تره اونین با N-استیل گالاکتوز آمین هستند. این نوع اتصال را O-گلیکوزیدی نیز می نامند.

گلیکوپروتئین موسین که در ترشحات مخاطی وجود دارد حاوی اتصالات O-گلیکوزیدی می باشد

2-گلیکوپروتئین های N-گلیکوزیدی:

کمپلس هایی که دارای پیوند آسپارژین با N-استیل گلوکز آمین هستند این نوع اتصال را N- گلیکوزیدی نیز می نامند. در ساختمان N- گلیکوزیدی ها زنجیره قند به ریشه های آسپارژین در توالی (Asn-X-ser/Thr) متصل می شود.

نکته:

در ساختمان کلاژن زنجیره های قند به هیدروکسی لیزین و در مواردی به آسپارژین متصل می شود.

در گلیکوپروتئین های N-گلیکوزیدی قندها  یک جا روی دولیکول درست می شوند و سپس توسط ترانسفراز به پروتئین متصل می شوند. آنتی بیوتیک تونیکامایسین آنزیم ترانسفراز را مهار می کند. ترکیب منوساکاریدی مرکزی در این گلیکوپروتئینها 3 مولکول مانوز و 2  مولکول N- استیل گلوکز آمین می باشد.

گلیکوپروتئین های N-گلیکوزیدی بر اساس واحد های قندی که  اضافه می شود  به سه دسته تقسیم می شوند.

1-مانوز زیاد    2- کمپلکس        3- هیبرید

در سنتز گلیکوپروتئینها مولکولهای قند به شکل فعال شده پر انرژی شرکت می کند. گلوکز و گالاکتوز و گزیلوز به UDP فوکوز و مانوز به GDP و اسید سیالیک به CMP  متصل می شوند.

پروتئوگلیکانها
گلیکوزآمینوگلیکانها (به جزء اسید هیالورونیک) که به یک مولکول پروتئین اتصال می یابند را پروتئوگلیکان می نامند. جهت تولید این ترکیبات واکنشهای دکربوکسیلاسیون و سولفاسیون ضروری است. پروتئوگلیکانها از طریق یک رابط تتراسکاریدی GlcuA-Gal-Gal-Xyl به ریشه Ser در پروتئین متصل می شوند. قند محل اتصال به ریشه سرین پروتئین گزیلوز است. گزیلوز از دکربوکسیلاسیون گلوکورونیک اسید بدست می آید. از پروتئوگلیکانهای معروف میتوان به اگرکان، سیندیکان و پرلکان اشاره کرد.